به گزارش تحریریه، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر سرشناس جهان عرب در گزارشی برای روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» نوشت، تصمیم ترکیه برای بستن حریم هوایی خود بر روی هواپیماهای نظامی و غیر نظامی روسیه که راهی شمال سوریه بودند، بسیاری از ناظران را شگفت زده کرد. این موضوع در شرایط کنونی سوالات بسیاری را درباره پیامدهای این تصمیم ترکیه مطرح کرده است. «مولود «چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه این کشور در سفر به آمریکا جنوبی این تصمیم آنکارا را اعلام کرد. 

بر این اساس، دور از ذهن نیست که این تصمیم یکی از نتایج توافق آمریکا و ترکیه پس از ارتباط سری میان «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه و «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا با هدف در تنگنا قرار دادن روسیه باشد. 

عطوان افزود: درباره این تصمیم ترکیه چند تحلیل مطرح می شود: یکی از این تحلیل ها آن است که آمریکا پس از آنکه پی برد روسیه نبرد را در منطقه ماریوپل و دیگر مناطق جنوب اوکراین از طریق پایگاه «حمیمیم» در شمال سوریه مدیریت می کند و جنگنده های روسیه از این منطقه ضربه های راهبردی خود را به نیروهای اوکراین وارد می کنند، ترکیه را زیر فشار قرار داده است تا حریم هوایی خود را بر روی هواپیماهای روسی ببندد.

طبق تحلیل دیگر اردوغان موفق شده است روابط خود را با آمریکا بهبود ببخشد و از اینرو از نیاز آمریکا به همپیمانان خود در نبرد محکوم به شکست خود در اوکراین بهره برداری می کند تا با این رویکرد دامنه همکاری خود را با آمریکا تقویت کند.

«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه، اشتباه نخست اردوغان را در سال ۲۰۱۵ میلادی هنگامی که ترکیه جنگنده «سوخو»یِ روسیه را سرنگون کرد پس از عذرخواهی اردوغان بخشید. پوتین همچنین در برابر اشغال مناطق شمالی سوریه از سوی ترکیه صبر پیشه کرد، اما قطعا ممنوعیت پرواز هواپیماهای روسی از سوی ترکیه به ویژه اگر آنکارا تصمیم بگیرد مانع ازعبور کشتی های روسی از طریق تنگه داردانل به سوی دریای مدیترانه هم شود، از جانب کرملین بخشیده نخواهد شد.

برای اردوغان از دست دادن روسیه و گرایش به طرف آمریکا در بحران اوکراین هزینه های نظامی، سیاسی و اقتصادی گزافی برای آنکارا به دنبال خواهد داشت. در این صورت او نمی تواند نقش میانجیگری بی طرف را در این بحران بازی کند و رویاهای وی برای افزایش دامنه همکاری با روسیه از بین خواهد رفت. حتی دور از ذهن نخواهد بود که قرار داد فروش موشک اس ۴۰۰ روسیه به ترکیه هم تعلیق شود.

موضوع خطرناک تر آن است که شاید روسیه روابط خود را با جدایی طلبان حزب کارگران کردستان تقویت کند و از عملیات آنها در ترکیه پیشتیبانی به عمل آورد.

در بخشی از گزارش روزنامه رای الیوم می خوانیم: حمله نیروهای روسیه به اوکراین برای پوتین حکم مرگ و زندگی را دارد و موضعگیری دیگر کشورها در این زمینه، معیار دوستی یا دشمنی را برای روسیه تعیین می کند. بنابراین احتمال دارد روسیه  این اقدام ترکیه را در چندین جبهه پاسخ دهد. نخستین جبهه، سوریه است. پوتین تاکنون به دلیل روابط مسکو با آنکارا، با تمایل رئیس جمهوری سوریه برای حمله به ادلب و نابودسازی گروه های تروریستی و بازپسگیری بخش هایی از سرزمین های سوریه که در کنترل نیروهای ترکیه است، مخالفت کرد.

دور از ذهن نیست که اکنون موضع روسیه در این زمینه تغییر کند و نیروهای این کشور از طریق حمله های هوایی به نیروهای سوریه در بازپس‌گیری این مناطق کمک کنند. این موضوع بحران خطرناکی را برای ترکیه به وجود خواهد آورد و بیش از ۳ میلیون شهروند سوری و هزاران تن از عناصر مسلح تندرو و خانواده های آنان  را از ادلب راهی ترکیه خواهد کرد. دومین عکس العمل روسیه در این زمینه تقویت روابط با ایران است. این موضوع بر روی بلندپروازی های منطقه ای اردوغان به ویژه در سوریه و آسیای مرکزی تاثیر عمیقی خواهد گذاشت. 

همچنین تمایل ترکیه برای بهبود روابط با عربستان، مصر، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از این تصمیم ترکیه تاثیر منفی خواهد پذیرفت زیرا روابط روسیه و چین با این کشورها بهبود یافته است. 

روزنامه رای الیوم در بخش پایانی گزارش خود آورد: شاید پوتین از فروش جنگنده های بیرقدار ترکیه به اوکراین که در کشته شدن سربازان روسیه نقش داشتند، چشم پوشی کنند. اما او از هواداری شتاب زده ترکیه از اردوگاه آمریکا در جنگ اوکراین چشم پوشی نخواهد کرد. ماجراجویی اردوغان آکنده از خطر است و نتایج معکوسی به دنبال خواهد داشت.

پایان/